Nienke Oort
Journalist dekbedden & slaaptextiel
De kwaliteit van dons uitgedrukt in vulkracht (Cuin)
Dons is een natuurlijke grondstof met uitzonderlijke eigenschappen. Dit heeft de mens al sinds oudsher ontdekt. Het wordt gebruikt als isolatie in dekbedden, maar ook in jassen en slaapzakken.
Dons is verkrijgbaar in verschillende kwaliteiten, maar waar komt dit verschil vandaan, hoe wordt dit bepaald en wat betekent dit voor de ventilatie, vocht en temperatuurregulatie?
De kwaliteit van dons wordt uitgedrukt in CUIN (vulkracht of fillpower). Dit komt voort uit een compressie test wat het volume meet (in cubic inches) dat 30 gram dons inneemt na een gestandaardiseerde compressietest (IDFB of EN 12130).
De CUIN van dons is dus de waarde die het volume uitdrukt per hoeveelheid gram.
Inhoudsopgave
Wat doet vulkracht voor jouw ComfortzzZone?
CUIN (cubic inch per pound), is de kwaliteit van dons en geeft de hoeveelheid volume van dons per hoeveelheid weer. Maar wat doet het voor de eigenschappen in je dekbed?
Isolatie is eigenlijk een klein wonder van gevangen lucht. Lucht geleidt warmte slecht; hoe meer luchtlaagjes je vastzet, hoe beter de isolatie is. Juist bij een donzen winterdekbed is dit perfect. Donsvlokken houden kleine luchtkamers vast en dit voorkomt dat die lucht circuleert, zodat je lichaamswarmte heel geleidelijk wordt afgevoerd.
Hoe groter & veerkrachtiger de donsvlokken en hoe meer stilstaande lucht ze vasthouden. Maar welke invloed heeft het op vocht en temperatuurregulatie? Grotere donsvlokken zijn ook lichter en zitten losser. Dit zorgt voor een betere afvoer van vocht en droging. Hoge kwaliteit dons is lichter en luchtiger en geeft een betere vocht en temperatuurregulatie. Met name bij een dons dekbed 240×220 (groter oppervlak) heeft het sterke toegevoegde waarde.
100% – 800 cuin
De grootste en lichtste donsvlokken worden beschouwd als de hoogste kwaltiteit. Klasse 1 wordt uitgedrukt met de waarde 800 CUIN: dit heeft minimaal 95% grote volumineuze donsvlokken en maximaal 5% kleine veertjes. Deze klasse is ultralicht en als dit aansluit bij je voorkeur, dan biedt het een zeer luxe ComfortzzZone. Deze klasse is 100% voorzien van certificeringen als Downpass, RDS (responsible down standard).
90/10% – 680 cuin
Iets zwaarder, maar ook iets steviger en met bijna dezelfde loft (vulvolume) is de 90/10%. Deze heeft minimaal 90% grote volumineuze donsvlokken en maximaal 10% kleine veertjes. Ondanks dat dit iets meer gewicht in de schaal legt, is dit nog steeds zeer licht en heeft het beperkte invloed op de eigenschappen. Ook deze klasse is 100% voorzien van certificeringen als Downpass, RDS.
Wat is RDS?
RDS staat voor responsible down standard. De certificering is geheel vrijwillig en ziet toe op diervriendelijke en traceerbaar verkregen dons bij pluimveebedrijven. De RDS ziet toe op verbod op levend plukken en dwangvoeding, maar ook op diervriendelijke omstandigheden als toegang tot schoon water, voer, ruimte & veterinaire zorg.
60/40% – 550+ cuin
Ben je toch op zoek naar een iets betaalbaardere optie met iets meer gewicht, maar toch de bijzondere eigenschappen van een donzen dekbed? De 60/40% dons wordt beschouwd als klasse 2, maar heeft voor veel mensen de voorkeur, want de loft is dan wel iets minder, maar ook iets steviger. Het geeft iets meer een dekbedgevoel met nog steeds de unieke eigenschappen van dons. Ook deze klasse is voorzien van RDS en Downpass certificering.
Dekbedden met klasse 2 dons bevatten vaak wat meer vulgewicht wat alsnog zorgt voor een mooie loft (volume) in het dekbed, maar voelt iets steviger aan en geeft meer voelgewicht. Dit wordt vaak in verband gebracht met het Oostenrijkse dekbed-gevoel.
Wat is RDS?
RDS staat voor responsible down standard. De certificering is geheel vrijwillig en ziet toe op diervriendelijke en traceerbaar verkregen dons bij pluimvee bedrijven. De RDS ziet toe op verbod op levend plukken en dwangvoeding, maar ook op diervriendelijke omstandigheden als toegang tot schoon water, voer, ruimte & veterinaire zorg.
ComfortzzZone donsdekbedden
Wie bepaalt de CUIN van dons
De Cuin wordt bepaald door onafhankelijk laboratoria die een monster testen met de IDFB-methode (International Down & Feather Bureau). De laboratoria leveren een testrapport met lot- of batchnummer. Alleen dan kan het dons in een dekbed worden voorzien van een keurmerklabel.
Je zult enkel een label aan het dekbed vinden als 100% van de vulling voldoet aan de voorwaarden. Het eindproduct wordt in een laboratorium monsters en DNA analyse getest om herkomst en kwaliteit te verifiëren. De controles worden steekproefgewijs uitgevoerd door onafhankelijke organisaties als TÜV Süd, Bureau Veritas en IDFL.
Daan verstappen
Dons expert vertelt over het vaststellen van de CUIN
Hoe wordt CUIN gemeten?
1. Het wegen van ruwe dons en veren
In dit proces wordt het gewicht van ruwe dons- en verenmix vastgelegd. Dit is het startgewicht, waarna het meerdere malen wordt gewassen en gedroogd zodat het dons gesteriliseerd, schoon en pluisvrij is.
Het dons wordt dan in een klimaatkamer geconditioneerd, waar de temperatuur en vochtgehalte op 20 °C en 65% luchtvochtigheid wordt gestandaardiseerd.
2. Het dons wordt gezeefd
Het dons wordt gezeefd in zogenaamde triltrommels, waar strootjes, grotere verenpennen en stof worden verwijderd. De ruwe dons- en verenmix bestaat na het zeven voornamelijk uit alleen dons en veren; een homogene donssamenstelling.
Als de dons- en verenmix schoon genoeg is bevonden, is het klaar voor de gradatie.
3. Gradatie
In een luchtgradeermachine wordt een nauwkeurige luchtstroom van onderen tegen de dons- en verenmix geblazen. De lichtste donsvlokken zweven omhoog, de zwaardere veertjes blijven lager. Door op vaste hoogtes schuifjes te sluiten, ontstaan er vakken: bovenin bijna 100% dons, onderin meer kleine veertjes.
Na één of meerdere rondes is de gewenste verhouding (bijv. 90/10 of 100% dons) bereikt en wordt elke deelbatch gelabeld voor labcontrole.
4. Verificatie
In het lab wordt uit elke deelbatch een monster genomen (± 30 gram), waarna een laboratoriummedewerker onder de microscoop het exacte aandeel donsvlokken versus veertjes telt om de gradatie 90/10- of 100%-claim te verifiëren.
Hetzelfde monster gaat vervolgens in de gestandaardiseerde cilinder voor de fill-powertest. De hoogte ná compressie levert de officiële cuin-waarde op. Tenslotte meten zij turbiditeit (waterhelderheid) en vetresidu om hygiëne en reinheid van het dons vast te stellen.
Pas als álle waarden binnen de norm vallen, krijgt de batch het bijbehorende keurmerk- en traceerlabel.
5. Certificering - label
Wanneer alle tests zijn goedgekeurd, worden de resultaten (verhouding, cuin en hygiëne) gekoppeld aan één unieke batch ID. Daarna krijgt de donsbaal een verzegeld label met de specificatie met de waarde van toepassing, bijvoorbeeld “CLASS I – 90/10 – 700 cuin” + het RDS- of Downpass label met een QR-code om de herkomst later gemakkelijk te controleren. Zo is het dons traceerbaar en zijn kwaliteitsnormen overzichtelijk.
Het dons is klaar voor de volgende stap
Het dons is nu klaar en zal bij de fabrikant op basis van vulkracht tot een dekbed worden vervaardigd. Het proces van het naaien en afwerken van een dekbed is een proces apart. Je kunt hier meer over lezen in het bericht op onze dekbed kennisbank.
De hoogste kwaliteit dons, dat ultra licht is, zul je voornamelijk in exclusieve batist tijk (afwerking hoes) vinden. Waarom? Het materiaal batist ondersteunt de ventilatie en is ook ultra licht. Het zou zonde zijn om een tijk als percal katoen met wat meer gewicht te gebruiken bij ultralicht en hoogwaardig dons. Dit zou de eigenschappen en het extreme lichte karakter van 800 cuin dons afwaarderen.
Ready to sleep
Na het vervoeren wordt het dons in je dekbed verwerkt. Het proces van vervaardigen van een ganzendons dekbed, een eendendons dekbed of eiderdons is een interssant proces je meer over kunt lezen in onze dekbed kennisbank.
Bronnen: IDFL, Downpass, Responsible down Standard
Frequent Asked Questions
Wat betekent cuin precies?
Cuin (cubic inch) geeft aan hoeveel volume 30 gram dons inneemt na een gestandaardiseerde druktest; hoe hoger de cuin, hoe groter en luchtiger de donsvlokken.
Is 700 cuin altijd beter dan 600 cuin?
Jazeker, bij gelijke warmteklasse: 700 cuin heeft minder gewicht nodig om dezelfde isolatie te bereiken, waardoor het dekbed lichter én beter ventilerend is.
Hoe wordt de cuinwaarde gemeten?
In een lab wordt 30 gram geconditioneerd dons in een cilinder geplaatst, drukt het 1 minuut licht samen en meet de hoogte; die hoogte in cubic inch = cuin waarde (volgens IDFB- of EN 12130-norm).
Wat is het verschil tussen 90/10 en 100 % dons?
90/10 bevat maximaal 10 % kleine veertjes voor wat stevigheid; 100 % dons voelt nog lichter en heeft meestal een iets hogere cuin, maar is ook duurder.
Welke cuin-waarde heb ik nodig in Nederland?
Voor een 4 seizoenendekbed is 600 tot 650 cuin ideaal; voor een echt warm winterdekbed kies je liefst 680 tot 800 cuin; het beste wat er is.